Maak je eigen AI-chatbots voor het onderwijs

Kunstmatige intelligentie (KI) heeft zijn weg gevonden naar de klaslokalen en biedt nieuwe en spannende mogelijkheden in het onderwijs. Grote taalmodellen – zoals ChatGPT – kunnen dienen als onderwijsassistenten die altijd beschikbaar zijn voor leerlingen. In het afgelopen jaar is de chatbot een populair hulpmiddel in het onderwijs geworden, deels vanwege het vermogen om goed geschreven tekst te produceren. In dit artikel krijgt u een informele en praktische rondleiding over wat KI-gestuurde chatbots zijn, hoe ze gebruikt kunnen worden in het onderwijs, en niet in de laatste plaats hoe u stap voor stap een chatbot kunt creëren.

Wat zijn AI-chatbots/conversatie-agents?

Een door kunstmatige intelligentie aangedreven chatbot (ook bekend als een conversatiebot) is een computerprogramma dat een menselijk gesprek kan nabootsen via tekst (of spraak). Moderne chatbots zijn gebaseerd op geavanceerde taalmodellen – algoritmen die getraind zijn op enorme hoeveelheden tekst – die hen in staat stellen vragen te begrijpen en relevante antwoorden te geven. Een recent rapport van RAND Corporation toont aan dat op AI gebaseerde hulpmiddelen, inclusief chatbots, snel worden overgenomen in scholen. Met andere woorden: een chatbot is een op AI gebaseerd ondersteuningsinstrument waar je bijna alles mee kunt bespreken.

Hoe kunnen chatbots worden ingezet in het onderwijs?

Kunstmatige intelligentie chatbots kunnen zowel voor leerlingen als leraren van grote waarde zijn. Kunstmatige intelligentie kan namelijk voor een verscheidenheid aan taken in de klas gebruikt worden. Het kan dienen als een onuitputtelijke bron van kennis die feitelijke vragen beantwoordt, concepten uitlegt en uitleg aanpast aan het niveau van de leerling. Zo kan een chatbot met kunstmatige intelligentie moeilijke concepten verklaren, bronnen aanbevelen en aangepaste voorbeelden geven voor een beter begrip. Het kan een nieuwsgierige leerling helpen om meer te leren over een onderwerp, of ondersteuning bieden aan een leerling die het moeilijk heeft en extra uitleg nodig heeft. Chatbots kunnen ook de leraar ontlasten door eenvoudige vragen te beantwoorden, waardoor de leraar meer tijd kan besteden aan de leerlingen die dat het meest nodig hebben.

De voordelen van door kunstmatige intelligentie aangedreven chatbots in het onderwijs omvatten:

• Beschikbaarheid: De chatbot kan 24/7 beschikbaar zijn. Leerlingen kunnen hulp krijgen bij huiswerk en vragen, ook buiten schooltijden.
• Geduld en Aanpassingsvermogen: De digitale assistent raakt nooit ongeduldig – leerlingen kunnen steeds dezelfde vragen stellen, en de chatbot zal het opnieuw uitleggen, telkens op een iets andere manier. De antwoorden kunnen vaak worden aangepast aan de leeftijd en de voorkennis van de leerling.
• Betrokkenheid: Veel leerlingen vinden het leuk en motiverend om te leren via een interactief gesprek. Het kan minder intimiderend voelen om te 'praten' met een robot dan om een hand op te steken in de klas.
• Variatie in het onderwijs: Kunstmatige intelligentie chatbots kunnen worden ingezet als aanvulling op het curriculum om de werkmethoden te diversifiëren – bijvoorbeeld als onderdeel van stationsonderwijs of groepswerk waarbij één station het gebruik van een vakspecifieke chatbot betreft.

Natuurlijk moeten chatbots de leraar of menselijke interactie in de klas niet vervangen. Maar wanneer ze correct worden gebruikt, kunnen ze een krachtig leermiddel zijn dat de beheersing verbetert en het onderwijs interactiever maakt.

Hoe je je eigen chatbot maakt (stap voor stap)

Het creëren van een door kunstmatige intelligentie aangedreven chatbot klinkt misschien ingewikkeld, maar dat hoeft niet. Je hoeft niet te kunnen programmeren om te beginnen – er zijn gebruiksvriendelijke hulpmiddelen die het werk voor je doen. Hier is een eenvoudige stap-voor-stap handleiding:

1. Kies een platform en log in: Begin met het vinden van een dienst waarmee je chatbots kunt maken. Voor Noorse scholen is het misschien verstandig om een platform te kiezen dat is aangepast aan het onderwijs. Onze dienst SchoolHub.ai is een goed voorbeeld – een in Noorwegen gevestigde service, beschikbaar in vele talen, ondersteund door Innovation Norway, en specifiek ontworpen voor leerlingen en leraren. Log in en maak uzelf vertrouwd met de interface. Als alternatief kunt u algemene oplossingen zoals ChatGPT gebruiken voor eenvoudige prototypes, maar wees u bewust van privacykwesties en dat het datamodel niet specifiek is afgestemd op educatieve contexten.
2. Bepaal het doel van de chatbot: Overweeg wat en voor wie de chatbot is bedoeld. Moet het leerlingen helpen met een specifiek vak, of functioneren als een algemene vraagbaak voor verschillende vakken? Wil je misschien een Geschiedenisgids creëren die vragen beantwoordt over de Tweede Wereldoorlog, of een Wiskundewijzer voor algebra? Door een duidelijk doel voor ogen te hebben, wordt het makkelijker om de inhoud te ontwerpen.
3. Maak een effectieve opdracht/instructie:De opdracht is de initiële instructie die je aan het KI-model geeft, die zijn rol en gedrag bepaalt.
   
   Om een nuttige chatbot te hebben, moet je een duidelijke en specifieke opdracht schrijven. Wees specifiek en gedetailleerd in de beschrijving van wat de chatbot moet doen, de lengte van de antwoorden, stijl, taal, doelgroep en de toon waarop het moet antwoorden. Vermijd dubbelzinnige beschrijvingen en instructies. Geef de voorkeur aan instructies die 'wat te doen' zeggen in plaats van die 'wat niet te doen'.
   
   Bijvoorbeeld: Deze opdracht geeft de chatbot een duidelijke rol. Hoe beter je het gewenste gedrag beschrijft, hoe meer accurate antwoorden het zal kunnen geven.
   (Tip: Begin eenvoudig en pas de opdracht aan terwijl je de antwoorden test die het geeft. De opdracht kan gaandeweg worden bijgesteld om de resultaten te verbeteren.)
   
   Je bent WiskundeMentor, een geduldige en behulpzame wiskundeleraar die stap voor stap wiskundeproblemen uitlegt.
* Reageer in het Nederlands, met een vriendelijke en bemoedigende toon.
* Leg de oplossing logisch en pedagogisch uit, met duidelijke tussenstappen.
* Leg uit hoe je tot een oplossing komt in plaats van alleen het antwoord op het probleem te geven.
* Wanneer een leerling een fout maakt, leg dan op een begrijpelijke manier uit waarom, en toon de juiste oplossing.
* Gebruik een lijst met opsommingstekens of genummerde lijst voor stapsgewijze oplossingen.
* Reageer kort en bondig, tenzij de gebruiker om een langere uitleg vraagt.
4. Upload of voer relevante informatie in: Om de chatbot academisch nauwkeurig te maken, moet je het toegang geven tot relevante materialen. Sommige platformen staan je toe om documenten te uploaden (bijv. PDF's, academische teksten, artikelen) of tekst te plakken als kennisbasis voor de chatbot. Als je bijvoorbeeld een chatbot maakt over de geschiedenis van Noorwegen, zou je een samenvatting van het curriculumhoofdstuk over de Vikingtijd kunnen uploaden. De chatbot kan dan deze informatie gebruiken bij het beantwoorden, zodat de antwoorden nauwkeuriger zijn en overeenkomen met wat de leerlingen hebben geleerd. Op SchoolHub.ai, kun je de chatbot eenvoudig koppelen aan je eigen inhoud – dit vergroot de kans dat de antwoorden gebaseerd zijn op goedgekeurde bronnen die je hebt geselecteerd. (Als het platform het uploaden van je eigen inhoud niet ondersteunt, kun je als alternatief belangrijke feiten rechtstreeks in de prompt typen. Dit werkt beter bij een kleine hoeveelheid inhoud.)
5. Test en finetune de chatbot: Nu komt het leuke gedeelte – proefdraaien met de chatbot! Voer enkele typische vragen in die een leerling zou kunnen stellen. Werken de antwoorden goed? Als de chatbot onjuiste of onduidelijke antwoorden geeft, ga dan terug naar de instructies en pas deze aan. Je moet misschien specificeren dat het kortere, eenvoudigere antwoorden moet geven, of verwijzen naar een bron. Test in verschillende academische scenario's. Het is volkomen normaal om een paar rondes te besteden aan het finetunen. Zodra je tevreden bent, kun je wat collega's of leerlingen de chatbot laten proberen en feedback laten geven. Op basis van de tests kun je verder de taal, toon of academische details aanpassen. Binnenkort heb je een volledig functionerende chatbot die op maat gemaakt is voor jouw klas!

Voorbeelden van gebruik bij verschillende vakken en situaties

De mogelijkheden met AI-chatbots op scholen zijn talrijk. Hier zijn enkele voorbeelden van hoe je ze kunt inzetten bij verschillende vakken en onderwijssituaties:

• Schrijven en lezen: Laat leerlingen een chatbot gebruiken als persoonlijke schrijfcoach. Bijvoorbeeld, de chatbot kan specifiek advies geven om de teksten die ze schrijven te verbeteren. 'Hoe kan ik de inleiding boeiender maken?' – de chatbot kan herschrijvingen voorstellen of nieuwe elementen suggereren. Leerlingen kunnen feedback krijgen over hoe een tekst verbeterd kan worden, of de chatbot gebruiken als een soort naslagwerk om meer te leren over schrijfregels. Dit geeft elke leerling een persoonlijke 'trainingspartner' bij het schrijven, zonder dat de leraar alles in het proces hoeft te lezen. Chatbots kunnen ook gebruikt worden voor leesbegrip: een leerling kan vragen stellen over een tekst die ze hebben gelezen ('Wat bedoelde de auteur echt met ...?') en uitleg ontvangen.
• Vreemde Talen: Bij het onderwijzen van talen kan een chatbot functioneren als gesprekspartner voor leerlingen. Stel je een Engelstalige chatbot voor waarmee leerlingen kunnen chatten om hun taalvaardigheden te oefenen. De chatbot kan spellingsfouten corrigeren, nieuwe woordenschat introduceren in zijn reacties en betekenissen uitleggen als de leerling daarom vraagt. Dit is ongelooflijk waardevol voor mondelinge oefeningen – de leerling kan 'praten' (schrijven) met de chatbot in het Engels, Duits, Spaans, enz., en ontvangt directe feedback. Het biedt uitgebreide oefening in een veilige omgeving waar niemand bang is om fouten te maken. Voor jongere leerlingen die basis Engels leren, kan de chatbot in eenvoudigere bewoordingen antwoorden en misschien emoji's gebruiken om het leuk te maken 😉. In de lessen vreemde talen op de middelbare school kan het worden gebruikt voor rollenspellen: de leerling voert een dialoog met de chatbot die doet alsof hij een persoon uit een ander land is.
• Maatschappijleer en Geschiedenis: Breng geschiedenis tot leven met de hulp van een chatbot! Je kunt een historische chatbot creëren die de rol aanneemt van een beroemde historische figuur. Bijvoorbeeld, 'Praat met Franklin D. Roosevelt' – waar de chatbot reageert alsof het de Amerikaanse president was tijdens de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog. Leerlingen kunnen vragen stellen over de New Deal, leiderschap tijdens oorlogstijd en belangrijke beleidsbeslissingen, en ontvangen antwoorden in de eerste persoon. Dit kan nieuwsgierigheid opwekken: Hoe was het om de natie te leiden tijdens zulke cruciale momenten in de geschiedenis? Op dezelfde manier kan een chatbot voor maatschappijleer een rechter van het Hooggerechtshof simuleren die baanbrekende zaken uitlegt, of een klimaatwetenschapper die milieuproblemen bespreekt. In maatschappijleer zijn debat en reflectie ook essentieel – de chatbot kan een standpunt verdedigen, terwijl de leerlingen ertegenin gaan, wat hen helpt kritisch denken en overtuigingskracht te oefenen. De mogelijkheden zijn eindeloos om kennis uit het leerboek om te zetten in interactieve dialogen!
• Wiskunde: Kan een chatbot helpen bij wiskunde? Ja – als ondersteuning voor het begrip. Een wiskunde-chatbot kan wiskundige concepten uitleggen en stappen naar oplossingen tonen. Stel dat een leerling vastzit op een vergelijking: “Hoe los ik 2x + 5 = 15 op?” – de chatbot kan demonstreren hoe je termen stap voor stap verplaatst en x isoleert. Het kan ook extra problemen creëren: “Geef me nog een probleem zoals deze, zodat ik kan oefenen”. Hoewel grote taalmodellen oorspronkelijk niet zijn ontworpen om elk rekenkundig probleem foutloos op te lossen, kunnen ze nog steeds een positieve bijdrage leveren aan wiskundeonderwijs (Eurasia Journal review). In de praktijk moet men verifiëren dat de antwoorden correct zijn, maar als uitleghulpmiddel is het uitstekend. Voor jongere leerlingen zou men een chatbot genaamd MathFox of iets dergelijks kunnen creëren, die eenvoudige wiskundige puzzels en positieve feedback biedt. Voor oudere leerlingen kan de chatbot geometrische concepten uitleggen of helpen met ideeën over hoe een stelling te bewijzen. Wiskunde gaat over het begrijpen van het hoe en waarom, en een goede chatbot kan alternatieve uitleg bieden die de leraar aanvult.
• Natuurwetenschappen en STEM: In de natuurwetenschappen kan een KI-chatbot functioneren als een altijd beschikbaar "leerboek" dat antwoord geeft op vreemde vragen die leerlingen kunnen stellen. “Waarom is de lucht blauw?”, “Hoe werkt fotosynthese?” – de chatbot biedt uitleg met een passend detailniveau. Het kan ook eenvoudige experimenten voorstellen: “Hoe kan ik het broeikaseffect in de klas aantonen?” en ideeën aanbieden voor apparatuur en werkwijze. Voor programmeren/IT-vakken kan de chatbot de leerling helpen bij het vinden van fouten in de code (debuggen) of suggesties doen voor het schrijven van een specifieke functie. In de biologie kan het processen in het lichaam uitleggen, en in de natuurkunde kan het eenvoudige formules berekenen (maar vergeet niet de antwoorden te controleren!). Omdat de chatbot kan putten uit actuele kennis, kan het ook worden ingezet voor interdisciplinaire onderwerpen zoals technologie in de samenleving – bijvoorbeeld vragen beantwoorden over de ethiek van kunstmatige intelligentie wanneer de klas dit bespreekt.
• Creatieve vakken en projectwerk: Bij vakken zoals handvaardigheid, muziek of andere creatieve disciplines kunnen chatbots als inspiratiebron dienen. Een ideeënbank-chatbot kan projectideeën voorstellen ('Ontwerp een poster die milieubescherming laat zien - welke symbolen kan ik gebruiken?'), of leerlingen helpen reflecteren op hun eigen werk ('Noem drie dingen die dit verhaal spannend maken om te lezen' voor een creatief schrijfproject). In interdisciplinaire projecten, waar leerlingen een probleem moeten identificeren en oplossen, kan de chatbot worden ingezet in de brainstormfase: Leerlingen beschrijven het probleem aan de chatbot en vragen om suggesties voor mogelijke oplossingen of benaderingen. Dit kan de creativiteit een vliegende start geven. Bijvoorbeeld, in ondernemerschapsprojecten kan een KI-chatbot fungeren als een 'mentor' die kritische vragen stelt en leerlingen uitdaagt verder te denken.
• Voorbereiding en administratieve ondersteuning voor de leraar: Een vaak over het hoofd gezien gebruik van chatbots is als persoonlijke assistent van de leraar. KI-tools kunnen tijd besparen door verschillende voor- en na-taken te automatiseren. Je kunt een chatbot vragen om een concept voor een quiz of hoofdstuktoets te genereren (natuurlijk moet je daarna de kwaliteit waarborgen), gedifferentieerde taken formuleren voor sterke en zwakke leerlingen, of zelfs een concept voor een jaarplan voorstellen op basis van competentiedoelen. Uit enquêtegegevens blijkt bijvoorbeeld dat veel leraren nu KI-tools zoals ChatGPT gebruiken om lessen te plannen (K–12 Dive, 2024). Leraren kunnen ook chatbots gebruiken om materiaal aan te passen – wat dacht je van het nemen van een wetenschappelijk artikel in het Engels en de KI vragen om de hoofdpunten in een andere taal samen te vatten? Of een moeilijke tekst herformuleren in eenvoudigere taal voor een op maat gemaakte taak? Dergelijk gebruik van KI kan leraren meer tijd geven voor pedagogisch werk, terwijl routinetaken worden overgedragen aan de algoritmen.

Deze voorbeelden zijn slechts het begin. Elke klas en elk vak is uniek, en het creatieve gebruik van kunstmatige intelligentie moet verkend worden door wat te experimenteren. Ga in je eigen tempo, en begin klein – bijvoorbeeld met één chatbot in één vak – en breid uit naarmate je de voordelen ziet. Al snel zul je ontdekken dat de mogelijkheden uitgebreid zijn en dat chatbots aan bijna elke leersituatie aangepast kunnen worden.

Begin met SchoolHub.ai – maak je eerste chatbot!

Nu u bekend bent met het concept, de praktische procedures en voorbeelden, blijft het belangrijkste over: probeer het zelf! 🚀 De beste manier om het potentieel van KI-chatbots te begrijpen, is door te experimenteren in uw eigen onderwijs. Gelukkig is het eenvoudig om te beginnen. Op SchoolHub.ai, kunt u helemaal gratis beginnen met het creëren van uw eigen chatbots voor de klas. Het platform is ontworpen voor het schoolsysteem, dus u kunt erop vertrouwen dat privacy en veiligheid gewaarborgd zijn.

Ga de uitdaging aan: Maak een eenvoudige chatbot voor een vak dat je geeft en test deze uit met een aantal leerlingen. Het kan iets eenvoudigs zijn als een bot die quizvragen stelt over het hoofdstuk dat je net hebt behandeld, of een bot waar leerlingen huiswerkhulp bij een onderwerp kunnen vragen. Je zult snel zien wat goed werkt en wat misschien nog wat bijstelling nodig heeft – en juist dat leerproces is erg waardevol. Betrek gerust de leerlingen bij dit proces: Leg uit wat een AI-chatbot is en laat ze meedenken over de toepassingen ervan. Leerlingen vinden het vaak spannend om deel uit te maken van iets zo innovatiefs, en hun inbreng kan jou nieuwe ideeën geven.

Deel ideeën en ervaringen: Nadat je een chatbot in de klas hebt uitgeprobeerd, deel je ervaringen met collega's op school of op sociale media/professionele lerarengroepen. Wat werkte verrassend goed? Waren er uitdagingen? Door zowel successen als struikelblokken te delen, helpen we elkaar om de beste methoden voor kunstmatige intelligentie in het onderwijs te leren. Misschien kun je na verloop van tijd wel een hele bibliotheek van gedeelde chatbots voor verschillende vakken opbouwen waar leraren in het hele land van kunnen profiteren?

Vraag om hulp als je vastzit: Vind je het lastig om te beginnen, of heb je tips nodig voor schrijfopdrachten? Aarzel niet om hulp te vragen. Wij van het SchoolHub.ai team staan klaar om je te helpen. Of het nu gaat om technische ondersteuning of onderwijsadvies, er is een groeiend netwerk van enthousiaste leraren en ontwikkelaars die gepassioneerd zijn over kunstmatige intelligentie in het onderwijs.

Door kunstmatige intelligentie aangedreven chatbots vertegenwoordigen een nieuw tijdperk in digitaal leren. Ze kunnen het onderwijs interactiever, gepersonaliseerder en leuker maken voor leerlingen. Zoals bij alle nieuwe hulpmiddelen is het belangrijk om ze verstandig en met ethisch besef te gebruiken, maar het potentieel is enorm. Maak vandaag nog je eerste chatbot en ontdek hoe je klas reageert. Je zult aangenaam verrast zijn door hoeveel het zowel jou als de leerlingen betrekt. Veel succes met je experimenten met chatbots in de klas! 🎉